Kemoterapi Nedir? Kemoterapi Nasıl Yapılır? Yan Etkileri Nelerdir?

Kemoterapi Nedir?

Kemoterapi,  “ilaçla (Sitotoksit) tedavi” amacıyla kullanılmakta olup;  yani bir nevi kanser hücrelerinin büyümesini engellemek ya da yok etmek adına antikanser ilaçlar kullanarak yapılan bir tür tedavi yöntemi olarak karşımıza çıkar.  Kanser hücreleri büyüdüklerinde diğer hücrelere göre daha çok ve hızlı bölünmelerinden dolayı genel olarak kanser hastalıklarının tedavisinde kullanılan bir tedavi seçeneğidir diyebiliriz.  Fakat önemli bir nokta vardır ki oda şudur;  kanser hücreleri yok edilirken diğer bir yandan da “cilt,  saç,  kemik iliği,  bağırsak hücreleri” gibi hızlı çoğalan vücutta ki sağlıklı bazı hücrelerinde zarar görmesine sebep olur.  Özellikle tedavi aşamasında meydana gelen;   saç dökülmeleri,  kusma,  bulantı vb. çeşitli yan etkilerin nedeniyse sağlıklı vücut hücrelerinde meydana gelen hasardan kaynaklanır.

Kemoterapinin Yan Etkileri Nelerdir?

    Genellikle;   herkesin hemen hemen kanser hastalığıyla ilgili duyduğu bir takım bilgiler vardır.  Bu bilgilerin başında da şu gelir:  Kanser hücreleri hızlı çoğalma ve büyüme eğiliminde olduklarıdır.  Bir diğer bilgiyse şudur;  kemoterapi ilaçları,  hızlı büyüyerek normal sağlıklı vücut hücrelerine de zarar vermeleridir.  Tabi ki sağlıklı hücrelerin zarar görmesi de ortaya kemoterapinin yan etkilerini çıkartır.  Birçok insan yan etkilerine maruz kalır,  endişeye kapılırlar.  Kemoterapinin sebep olduğu ya da olması muhtemel olan normal hücreler i şu şekilde sıraya biliriz:

• Üreme sistemindeki hücreler,
• Ağızda yer alan hücreler,
• Sindirim sisteminde ki hücreler,
• Saç köklerinde ki hücreler,
• Kemik iliğinde ki kan oluşturan kök hücrelerdir.

Ayrıca bazı kemoterapi ilaçları;  kalp,  böbrek,  akciğer,  mesane ve sinir sisteminde ki hücrelere de zarar verir.  Kemoterapinin neden olduğu en yaygın görülen yan etkilerse şunlardır;

• İshal,
• Kabızlık,
• Yorgunluk,
• İştahsızlık,
• Nefes darlığı,
• Mide de bulantı ve kusma,
• Saç kaybı,
• Ciltte kolay oluşan morarma ve kanamalar,
• Anemi adı verilen;  düşük kırmızı kan hücreleri sayısı,
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması ve enfeksiyonlara yatkınlığın artması,
• Genel ağrıların meydana gelmesi.  Yutkunma sırasında,  boğazda meydana gelen ağrılar…
• Ayrıca kemoterapi sonrası meydana gelen;  kas ağrıları,  baş ağrıları…

• Ağız ve dilde oluşan yaralar,
• Nöropati adı verilen,  hasarlanan sinir hücrelerinin neden olduğu sinirsel ağrılara da sebep olur.
• Kısırlık,
• Kilo kaybı,
• Libido ve cinsel sorunlar,
• Depresyon,  kaygı,  saldırganlık,
• Böbrek problemleri,
• Ciltte döküntüler,
• Kilo kaybı,
• Konsantrasyon sorunları,
• Kalp sağlığı sorunları,
• El ve ayaklarda şişlik,
• İdrar ve mesane sorunları,

Nadirde olsa,  kemoterapi sırasında gelişen bazı yan etkiler kalıcı olabilir.  Kemoterapiye bağlıyan etkiler konusunda bilinmesi gerekenler;

• İlaçlar her insanda aynı yan etkiyi göstermez.
• Yan etkilerin şiddeti,  kişiden kişiye değişiklik gösterir.
• Doktor daha yan etkiler ortaya çıkmadan önlem amacıyla ilaçlar verebilir.
• Kemoterapi ilaçları,  ciddi yan etkilere neden olsa dahi kanser hücrelerini yok edebilmek adına kar zarar oranını iyi tartmak gerekir.

Kemoterapi İşlemi Nasıl Yapılır?

     Kemoterapi işlemi hastaya farklı yollarla yapılabilir.  İşte kemoterapi işleminin yapılması:

Oral:İlaçların ağızdan hastaya verilmesidir.

İntraperitoneal:  Kemoterapi ilaçlarının;  karaciğer,  bağırsak,  mide ve yumurtalıklar gibi organların içerdiği periton boşluklarına verilmesidir.  Ameliyat esnasında ya da doktorun karına yerleştirilen özel bir tüple de verilmesidir.

Topikal:  İlaçların krem şeklinde cilde sürülmesi yöntemidir.

İntravenöz enjeksiyon:  Kemoterapi doğrudan toplardamar içine uygulanır.

Kas içi veya deri altına enjeksiyon:  İlaçların doğrudan;  kalça,  uyluk ya da koldan kas içine veya bacak,  kol,  karın yağ dokusundan cilt altına uygulanmasıdır.

İntraarteriyel enjeksiyon:   İlaçların doğrudan kanseri beseyen atardamara verilmesidir.

Kemoterapi Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler: 

-Kemoterapi sonrası ağız bakımı son derece önem arz eder.  Çünkü,  kemoterapi ilaçları,  ağızda kuruluğa ve ağrılı yaralara sebep olur.  Bu durumda,  bakterilerin artmasına ve enfeksiyona neden olur.  Ağızda meydana gelen enfeksiyonlarsa vücudun diğer bölümlerine de yayılır.  Bu nedenle ağız bakımı çok önemlidir…  Ayrıca;   spor yapmak,  yeterli protein ve kalori içeren sağlıklı bir diyet,  alkol ve sigaradan uzak durmak ve son olarak da doktorun söylediklerini harfiyen yerine getirmek gerekir.

Bu Tür İçeriklere benzer daha fazla makale için SAĞLIK Kategorimizi ziyaret edebilirsiniz.